Heemkunde Lattrop Breklenkamp

Deel 1

Uit de krant van toen…(1)

Weduwe Gerwers te Tilligte overleden

De Tijd 17 januari 1890

Te Tilligte (gem. Denekamp) overleed dezer dagen de weduwe Gerwers, geboren in het jaar 1792. Zij was tot twee dagen vóór haar overlijden in het volle bezit harer zintuigen en is nooit ongesteld (ziek red) geweest, ja, men heeft zelfs nog nooit gehoord dat zij hoestte of kuchte. Haar grootste vreugde was, als men haar mededeelde, dat in één der nieuwsbladen vermeld stond dat zich elders nog iemand bevond, die de honderd jaren overschreden had; bij zulk een verhaal zag men een straal van blijdschap op haar gezicht.

Klik op bidprentje om te vergroten

Bovenstaand bericht geeft aan dat sommige mensen vroeger wel degelijk oud konden worden. Toch Bidprentje Gesina Gervers-Smithuis Tilligte 1890moet hierbij een kanttekening geplaatst worden. Dit artikel suggereert dat zij meer dan 100 jaar is geworden. Geboren in 1792 en overleden in 1890 geeft een leeftijd van 98 jaar. Het kan ook de dichterlijke vrijheid van de redacteur geweest zijn. Misschien wist zij haar geboortejaar zelf ook niet precies. Of zij was een zodanige optimiste dat ze er heilig van overtuigd was dat ze als eeuwelinge de geschiedenis zou ingaan. De werkelijkheid is als volgt. De overledene is de weduwe Gesina Gerwers of Gervers-Smithuis, gedoopt op 6 maart 1796 in Klein Agelo, dochter van Hermannus Smithuis en Johanna Raatgerink. Haar geboortedatum 15-04-1794 staat vermeld in de Burgerlijke Stand Tilligte van 1861, maar deze blijkt niet juist te zijn.  Op 26 mei 1826 trouwt zij naar het erf ‘'Kupersboer in Tilligte 82 met de in ca. 1798 in Heek-Epe (Pruissen) geboren Gerhard Wilhelm Gerwes. Uit de Huwelijksacte blijkt dat zij op dat moment 30 jaar oud is. Dit klopt met haar geboortejaar 1796. Uit dit huwelijk 5 kinderen waarvan dochter Maria, geboren 14 mei 1833, op 8 October 1864 naar het  'Evertshuijs'  Tilligte 22 trouwt met de daar geboren Albertus Beijerink. Gerrit Willem Gerwers, zo wordt hij in Tilligte genoemd, overlijdt op 18 maart 1869 op huisnummer 82, ‘Kupersboer'. Gesina wordt met net 73 jaar weduwe. Zij komt te overlijden op 11 januari 1890. De datum van plaatsing van het artikel stemt hiermee overeen. Haar leeftijd is dan bijna 94 jaar.

 Ooievaars-huwelijksleven

Algemeen Handelsblad 28 september 1907

Te Breklenkamp, in de buurt van Oostmarsum, heeft een landbouwer dezen zomer twee ooievaarsnesten bij zijn huis. Dezen zomer stierf van één der paartjes het mannetje. Tot hunne verbazing zagen de bewoners nu het volgende gebeuren.
De twee ooievaars van het andere nest vlogen uit en haalden een troep ooievaars op, allen mannetjes. Dezen werden aan de ooievaarweduwe één voor één voorgesteld. Hare keuze viel op één van hen, en deze bleef. De eieren, die in het nest waren, werden er uit geworpen, zoodat het nieuwe paartje met een nieuwe huishouding begon.

Fietsband weggenomen

Dagblad van het Oosten 27 maart 1942

H.J. S. uit Tilligte gem. Denekamp heeft 'n fietsband weggenomen. Hij is behulpzaan geweest bij den brand in café van Dissel in Denekamp en tusschen de geredde huisraad vond verd.(verdachte red) den band.
Verdachte: ‘De band was waardeloos'.
Politierechter: 'Maar toch nog goed genoeg om op Uw fiets te zetten. U mag er wel spijt van hebben, dat U dit gedaan hebt'.
De officier vond het feit ernstig en vroeg 3 weken gevangenisstraf. De politierechter legde f 5,00 boete subsidiair 3 dagen hechtenis op.

Jeugdigen dief

Dagblad van het Oosten 8 maart 1944

Drie jaar gevangenisstraf eischte de officier van justitie, mr. Brantjes, tegen den jeugdigen landbouwersknecht I.W. uit Lattrop, thans gedetineerd, die terecht moest staan wegens diefstal van twee fietsen en een hoeveelheid waschgoed. De officier deelde mede, dat hij in de dagvaarding slechts drie feiten ten laste heeft gelegd, doch verdachte heeft een zoo grote reeks diefstallen gepleegd, dat hij voor langen tijd uit de maatschappij verwijderd dient te worden. Tegen dieven als deze verdachte moet de maatschappij beveiligd worden.
Uit het verhoor door den president, mr Leendertz, bleek, dat W. in totaal 16 diefstallen heeft gepleegd, w.o. 4 fietsen waschgoed, horloges enz. Te Denekamp nam hij een fiets tijdens luchtalarm weg.
De verdediger, mr. Sybrandy, uit Almelo, vroeg clementie.

 Smokkelhandel en strooperij

Het nieuws van den dag 23 october 1908

Men schrijft ons: Een paar uren (gaans red) ten noordoosten van Denekamp ligt het dorp Breklenkamp. Die bewoners zijn landbouwers, en hunne hoeven liggen alle achter elkaar, evenwijdig aan de grens. Allen zijn houders van kippen en honden. Wat deze dieren met het smokkelen en stroopen te maken hebben, blijke uit het volgende: Gebeurt het, dat er kommiezen van elders in de buurt zijn, dan komt de vrouw met haar zaadbak in de hand uit alle macht naar buiten loopen en roept: „kiep! kiep! kiep!" — Buurvrouw hoort het en begint ook: „kiep! kiep! kiep!". De geheele buurtschap Breklenkamp antwoordt met: „kiep! kiep! kiep!" De smokkelaars weten best de beteekenis van dit geroep en de kommiezen kunnen wel naar huis gaan. Gaan de boeren stroopen, en er wordt ergens in de buurt een veldwachter gezien, dan hoort men roepen: „Karo! Karo!" Die geheele buurt roept haar hondje, en... de stroopers zijn gewaarschuwd!

Huishoudster van B Voskamp in Tilligte door rosmolen gegrepen

De T?d 27 januari 1912

Uit Denekamp meldt men aan de ‘Zw. Ct'. (Zwolsche Courant): Terwijl men bij den landbouwer B. Voskamp te Tilligte op eigen maalmachine een zak graan wilde malen, waarbij diens huishoudster een handje zou helpen, werden haar kleeren gegrepen door de verbindingsstang van den rosmolen1. Ze werd eenige malen rondgeslingerd en daarbij dermate aan het hoofd verwond, dat men op geen herstel durft hopen.

 

      

Zuzanna (San) Oude Weernink-Lansink OotmarsumNaschrift: Ten tijde van dit ongeval waren er bij de weduwnaar Bernardus Albertus (Bernard) Voskamp (erfnaam ‘Steggershuis' later ‘Steggersboer') 2 dienstmeiden werkzaam waarvan 1 als huishoudster. 1. Maria Roepe, oud 40 jaar. Maria is geboren in 1871 in Lattrop op ‘Morsink' of ‘Mösm'. Zij trouwt op 3 mei 1912 met Herman Koekkoek in Volthe en zij overlijdt daar in 1949. De 2e was Suzanna Lansink geboren in 1886 te Tilligte op ‘oude Boomhuis', later ‘Kniep'. Ten tijde van het ongeval is zij 25 jaar. Zij trouwt op 30 juli 1912, 6 maanden daarna, met Gerhardus Johannes Oude Weernink aan het tegenwoordige Oldenzaalsvoetpad in Ootmarsum. Zij overlijdt daar in 1976. 

Hieruit blijkt dat één van beiden betrokken is geweest bij dit ongeval en dat zij, ondanks de sombere vooruitzichten, dit wonderwel heeft overleefd.
Foto links: Zuzanna (San) Oude Weernink-Lansink Ootmarsum
Noot.
1. Een rosmolen is een molen waarbij de aandrijvingskracht wordt geleverd door een paard (ros) of een ezel. Het principe van het malen is hetzelfde als bij andere molens. De rosmolen werd voor diverse doeleinden gebruikt: het malen van graan tot meel, het uitpersen van zaden tot olie of ook bemaling van water. De grotere rosmolens waren bouwsels waarin de molenstenen over elkaar rolden of schuurden, terwijl het paard of het stel paarden buiten het bouwwerk liep. De aandrijving gebeurde dan via een balk die aan de top van het dak bevestigd was en waaraan verticaal naar beneden een 'boom' bevestigd was waaraan beneden een tandwielmechanisme was gemaakt. (bron: Wikipedia)