De duvel te leep of
Vrooger, veural in de weintertied, kwaamn de noabers of de femilie nog wal es bie mekaar um te kuiern. Dan was d'r ok wat mear tied veur. Meespats was d'r eerst nen roondgaank langs 't vee. Dat begun dan op de delle woar as de beeste bekekn wodn en 't peard. In de schöppe gung de belangstelling oet noar noar de vearkn en de hoone. Veur 'n niendeur wodn nog efn noar de knöln op 't laand kekn en over 't wear proat'. Wear bin'n wodn dan nog vrogt hoe 't met de vrouw en kinne gung. Veur boernleu was dat ne heel gewone gang van zaakn. An toafel eerst koffie met ne vlak stoet met dik botter d'r op, want ie woln toch good veurn dag komn, en dan vanzölf 'n börrelke met suker en veur de vrouwleu 'n gleaske rood of zeut. Dan wodn vertöln ower vrooger, over hun olders, grootolders en wat dee zo al hadn met maakt. Ok sterke verhaaln en spookverhaaln gungn over de toafel. Van één zo'n verhaal heb ik de hoofdlien'n ontholdn en dee heb ik hieroonder prebeern wear te gemn.
Jans woont alleen op 'n kleen spilke. De ooln leu, dee hee tot 'n doad verzorgd hef, leaft a 'n zetke nig mear. Verkering hef hee nog nig… hee kan de ware Jacoba moar nig vin'n. Moar hee is a 'n luk ower de veertig en de tied begint te dringn.
Op 'n good moal… soam's noa 't etn, an de kökntoafel…hee hef net 'n pruum noar boetn op 'n beult mikt en 'n piepke stopt… nèn lichtflits met doarop nen donderslag… Jans schrikt zich te pletter en vaalt zowat floa van de zwavellocht. 'n Moond is hem van schrik los goan en toen is ‘m de piep op de köknvloor klettert. Hee zut 'n roak langzaam op trekn en… ja, wat zeet ziene oogn?
Veur hem steet 'n figuur wat lik op nen kearl. Hee is heelmoals in 't zwat… langn jas… en oonder 'n jas kiekt 'n paar rode bokkepootn hen. Mager rood gezicht… grootn haaknös. Op 'n kop nen groot zwatn flaphood en doar kiekt twee heurn deur hen. De oogn bint net twee gleunige koln. In de haand hef hee nen dreetaand. Het kan nig misn. Jans begrip dat de duvel bie hem op bezeuk is.
Dee har venömn woar at Jans met zat en wol kiekn of d'r veur hem wat te haaln völ. Het enigste wat de duvel wil is de ziel van 'n meansche. Aj dee nig meer hebt kö'j nig in 'n hemmel komn. Dat is 'n soort paspoart. Dan lat Petrus oe d'r nig mear in. En dat is toch wa belangriek veur later. Aj doar dan nig meer terecht könt… kom ie vanzölf in de hèl terecht. Waj doarvan zo links en rechts opdoot… het is doar lang nig fris… intègndeel.
'Goeindag Jans..' zeg de duvel… 'ik heb heurd dat 't nig good met die geet… en doar kan ik wa wat an doon'.
'Hoe dan?'… vreug Jans oonder ziene kipse vedan.
'Ik heb 'n veurstel veur die…moar …veur wat heurt wat.
Doe mags van mie 3 moal wat weunsche. As ik die dee alle dree loat oetkomn dan krieg ik diene ziel. Wat vinds doarvan?'.
Jans krab'n zich es oonder de kipse. 'Ik wil wa gearn wat tied um hier over noa te deank'n'.
'Dat is good zeg de duvel… ik mot toch nog in de noaberschop wean. Ik bin d'r met 'n uur wa wear'.
Wear nen flits… nen knàl… en in nen stofwolk was hee weer vot.
Jans har noe 'n uur tied um noa te deankn. Wat hee gean hem'n wol…dat wus hee wa. Moar dat hee doa met zien ziel veur mos betaaln, dat stun hem nig an. Komt tied…komt road… dachn Jans.
Op de ofgesprökn tied was de duvel d'r weer met het zölfde geknap en gestoef. 'Noa.. Jans… wat zal 't wodn?'
'Ik do het'…zeg Jans. 'Maakt nig oet wat?' 'Maakt nig oet. Ik kan alns… en nog drekt ok'.'
'As earste'… zee Jans… 'wil ik ne mooie en flinke vrouw'. 'Geet gebeurn. Ik kom over precies vief joar wear veur de tweede wens'… zeg de duvel, knip'n 'n kear met de vingers en vot was hee wear.
Toen de roakpluumn wadn optrökn keek Jans zich de oogn oet 'n kop…
Veur hem stun ne prachtige jonge vrouw met alns d'r um en d'r an en hee wodn d'r hedstek smoorverliefd op. Dat was vanzölf van hear kaant ok zo want doar had de duvel wal veur zorgd. Zee gung'n ne mooin tied tegemeut. Het was host te good um woar te wean en Jans kon d'r nig genog van kriegn. De berstie har 't drok.
Alleen het kinne kriegn dat gung nig zo as 't mos. Het wol mer nig lukn.
Hee wochn de 5 joar of en doar was de duvel weer. Hee har d'r wa veur zorgd dat ziene vrouw van hoes was.
'Ik wol wa miene tweede wens doon'.
'Dat kan… wat zal 't wean'? Noe mos hee leep wean. Hee har zich zoa oet dacht dat hee met de tweede wens zo lang möglijk veuroet mos kön'n.
'Wie wilt gearn kinne… eerst dree jongs en dan dree wichter….' 'Diene wens wod vervuld'…zee de duvel… knipn met de vingers en vot was hee a. 'N duvel har geduld want hee wus dat Jans ok de derde wens mos nemn en dan kreeg hee ziene ziel toch wa te pakn.
En jawa…good negn moand later wodn 'n eerstn kleen'n geboorn… 'n jungske. Dee wodn noa Jans verneumd. 'n Joar later weer èèn… nog ne jong en 'n joar later weer 'n kearlke en toen nog dree wichter! Jans kon zien geluk nig op. Moar al dee kinne kostn völ geld en van kinnebieslag hadn zee in dee tied nog nig heurd. 'N luk in de knip was mear as welkom want 't was toen in de tied van de bestedingsbeperking en zovöl was d'r ok nog nich nig te kriegn.
Hee was d'r dag en nacht op an 't prakkezearn hoe hee de duvel bie de been kon nemn. Hee mos ziene derde wens doon…moar wol ok ziene ziel nig kwiet.
Dus mos hee iets weunsche woaran de duvel nig kon voldoon. Dan mos hee 't doon met wat hee noe had. Dat was nig makkelik. Oons Leemn Heer kan alles… en de duvel bienoa alles. Hee reup 'n duvel veur ziene derde wens. Dee kwam en dee wreef zich al in de bokkepeut want hee dachn dat hee Jans te pakkn har. 'Wat is diene derde wens…Jans?'.
Jans dee of hee deep noa dachn, leut es fleink de weind vleegn… en zeg tegn de duvel: 'Ik wil das doe den vôt vaanks en weerum brengs woa at dee vedan is kömn'.
En dat kon de duvel nig… Hee wus dat Jans hem te pakn har. Hee vlôkn as nen torfstekker… en gung d'r oonder 'n afschuwelijk gekriesche van deur in ne wolk van roak en zwavel..
Nog daagn later kon Jans 't roekn.
En zee leamn nog lang en gelukkig met hun 6 kinne.
