Jan Pikkemaat en zijn vrouw (haar naam kennen we niet) in Lattrop hebben 5 kinderen. 1. Jan trouwt in 1667 met Geertjen Zegelvoort en wordt erfopvolger (oudste zoon) op het erf Pickemate. 2. Geze trouwt in 1668 met Jan Beerninck en trekt bij hem in op het gelijknamige erf. 4. Geert trouwt in 1681 met Geesken Veldhuis en pacht het erf Oude Beerninck. Geze en Geert komen dus naast elkaar te wonen. 5. Berent trouwt in 1682 met Geesken Rotgers uit Lattrop. Op welk erf zij gaan wonen is niet bekend.
Jan en zijn vrouw hebben nog een dochter, Gebbe. Voor haar zoeken de ouders een eigen ‘hoes-stee’. Besloten wordt ca. 100 m’ zuidelijk van de boerderij, aan de overkant van de weg, een boerderijtje te bouwen. Een daartoe geschikt bakhuis bij de oude boerderij wordt uit elkaar gehaald en een eindje verderop weer opgebouwd en met 2 gebond uitgebreid. Het ‘Pickemaets Backhuijs’.
Hier trouwt Gebbe ten Pickemaete, oud ca. 26 jaar, op 27 augustus 1676 Nederlands Gereformeerd met de 28-jarige Hendrik Lucasz(oon) Bonckink van het erf Bonke in Lattrop. Hier begint in 1676 de bewonersgeschiedenis van dit erf. Het erf bestaat nog, is nu bekend onder de naam Baksboer, en is ca. 170 jaar geleden verplaatst naar de Rammelbeekweg.
Gebbe ten Pickemate en Hendrik Lucasz Bonckinck 27-08-1676
Het huwelijk tussen Gebbe ten Pickemate en Hendrik Lucasz Bonckinck wordt op 27 augustus 1676 NG gesloten in de Grote Kerk in Ootmarssum. De ondertrouw vindt plaats op 6 augustus. 18 Jaar later, in het Zoutgeldregister van 1694, wordt bij het Pickemaet Backhuijs vermeld ‘pp’, wat zoveel betekent als pauper-pauper ofwel zeer arm. Hij wordt dan ook niet aangeslagen. Dit register is aangelegd 1 jaar na de geboorte van de laatste zoon in 1693. Hendrik bewerkt wat grond die hij in gebruik heeft van zijn schoonvader en hij zal ongetwijfeld nog een aanvullend beroep hebben gehad zoals de meeste kleine landbouwers in die tijd.
Uit dit huwelijk worden 9 zonen geboren met de achternaam Boncken of Bonke:
1 Lucas ~1677, 2 Jan ~1679 †<27-03-1681, 3 Jan ~1681, 4 Jan Henrick ~1682, 5 Gerrit ~1685, 6 Harmen ~1687, 7 Berent ~1689 †<15-03-1691, 8 Berent ~1691 en 9 Joannes ~1693.
Jan2 overlijdt voor Jan3 wordt geboren en het is aannemelijk dat Lucas en Jan3 ook op jonge leeftijd overlijden. Jan Henrick is dan de oudst levende zoon en wordt erfopvolger.
Jan Henrick Boncke en Hermken Maseland 27-09-1717
Jan Henrick Boncke trouwt, oud 35 jaar, op 27 september 1717 NH in Ootmarssum met de 39-jarige Hermken Maseland van het gelijknamige erf in Tilligte. Hij is vernoemd naar zijn grootvader Jan en naar zijn vader Hendrik. Jan Henrick wordt de nieuwe pachter op het Pikkemaat Bakhuis en behoudt zijn naam. Dit in tegenstelling tot mannen die met de erfdochter op een groot erf trouwen. Dan neemt de bruidegom de naam van het erf, of van de vrouw aan. Vanaf 1811 werd dit door de Franse bezetter verboden.
Uit dit huwelijk worden 8 kinderen geboren:
1 Henrica Boncke ~1719, zij trouwt in 1744 met Evert ten Kotte uit Frensewegen, 2 Joannes ~1721, hij trouwt in 1751 met Getruidis Wigger, 3 Gesina ~1723 en †<10-08-1724, 4 Gesien ~1724, 5 Joanna ~1727, 6 Gebbe ~1729, zij trouwt in 1754 met Aelbert Coiler op het Keulenhuis, 7 Bernardus ~1733 en 8 Gerardus ~1736, hij trouwt in 1760 met Euphemia Bronninkhuis en ze gaan wonen in Zwolle.
Volgens de Volkstelling van 1748 bestaat het gezin uit de volgende personen: de ouders Jan Henric (Boncke), zijn vrouw Hermken (Maseland) en ‘kinders over de 10 jaar oud’ Jan, Berent en Gerrit.
De oudste 2 kinderen Henrica en Joannes trouwen resp. in 1744 en 1751 uit huis. Dochter Gesina overlijdt op de leeftijd van 1 jaar en van Gesien en Joanna zijn geen verdere gegevens bekend. Waarschijnlijk zijn zij jong overleden.
Gebbe Boncke is dan de oudste overblijvende dochter en wordt erfopvolgster. Haar broer Bernardus Boncke volgt later Gebbe weer op. Maar nu eerst Gebbe.
Keule-Boncke en Boncke Borgreve 1754-1765
Gebbe Boncke is gedoopt op 24 augustus 1729. Zij trouwt op het Pikkemaat Bakhuis of oude Pikkemaat, zoals het ook wel genoemd wordt, op 17 februari 1754 met Aelbert Keule, oud 29 jaar van het Keulenhuis in Lattrop. Uit dit huwelijk worden 9 kinderen geboren waarvan de 1e 6 op het Pikkemaat Bakhuis. In 1767 verhuist het gezin naar het erf Velthuis (nu hoofdgebouw Camping De Rammelbeek) waar de overige 3 kinderen worden geboren. Aelbert behoudt ook hier weer zijn naam.
De op het Pikkemaat Bakhuis geboren 6 kinderen van Aelbert en Gebbe zijn:
1 Hermannus Keule *1755, 2 Joannes *1757, 3 Joanna 1759, 4 Hermannus Henricus *1762, 5 Gesina *1764 en 6 Gerardus *1766. De volgende 3 kinderen worden op het Velthuis geboren; de tweelingen Getrudis en Maria Keule *1768 en Everardus in 1771. Omdat het gezin verhuist naar het Velthuis wordt geen der kinderen erfopvolger(ster) op het Pikkemaat Bakhuis.
Bernardus Boncke, de broer van Gebbe, wordt nu erfopvolger. Hij is gedoopt op 4 mei 1733 en trouwt op 14 april 1765 met de 31-jarige Hermine Borgreve uit Lattrop. Gedurende de jaren 1765 en 1766 wonen beide gezinnen op het Pikkemaat Bakhuis.
Uit het huwelijk van Bernardus en Hermine worden 5 kinderen geboren:
1 Joanna Boncke *1765, 2 Wolter *1766, 3 Hermina *1769, 4 Gerrardus Joannes *1771 en 5 Joanna *1774. Voor zover bekend trouwt geen der kinderen en zijn ze allemaal overleden voor 1774. Het Pikkemaat Bakhuis komt leeg te staan. De eigenaren van het Pikkemaat Bakhuis, Gerardus Pigmaete en Catharina Weenders, zoeken nog een onderkomen voor hun jongste zoon Bernardus *1749.
Bernardus Pikkemaat en Susanna Ellenhuis 03-05-1778
Bernardus Pikkemaat vestigt zich in 1774 op het Pikkemaat Bakhuis en trouwt er op 3 mei 1778 met Susanna Ellen(huis) *1752 op het erf oude Beernink (nu Schiphorst) in Lattrop. Hun huwelijk blijft echter kinderloos en Bernardus overlijdt in 1794, slechts 44 jaar oud.
Susanna, roepnaam Swenne, hertrouwt op 20 april 1795 met Gerardus Joannes Oortmans van het erf Engbers Schure nabij De Wever in Breklenkamp. Swenne overlijdt kinderloos in 1801 waarop Gerardus Oortmans op 26 augustus 1801 hertrouwt met Maria Groeneveld *~1785 op het erf Olde Nijhof in Breklenkamp. Op het oude Pikkemaat wordt hun oudste dochter Anna Maria geboren op 22 november 1801. Het jaar daarop vertrekt het gezin naar het erf Oortman of Kiekhoed in Breklenkamp waar nog 5 kinderen worden geboren.
1802-1815
In 1802 komt het boerderijtje leeg te staan. In de periode 1802-1815 is het erf waarschijnlijk nog door iemand anders bewoond. In de Personele Quotatie van 1808 is sprake van een ‘Hendrik in Pikmaats Bakhuis’. Het is niet bekend wie deze Hendrik is en, als hij al getrouwd was, wie dan zijn vrouw is.
Volgens het Naamsaannemingsregister van 1812 wonen hier op het Bakhuis:
Jan Pikkemaat en waarschijnlijk zijn kinderen: Jan, Helena, Johanna, Anna en Berend Jan. Meer gegevens zijn over hen niet bekend.
De eigenaren Jan Pikkemaat en Geertrui Leferink op Pikkemaat zoeken naar een opvolger. In 1805 trouwt Christina Bossink met hun zoon en erfopvolger Hermanus Pikkemaat maar de ouders zoeken nog naar een ‘stie’ voor hun jongste zoon Joannes Bernardus *1787.
Joannes Bernardus Pikkemaat en Euphemia Bossink 07-12-1815
Joannes Bernardus Pikkemaat trouwt op 7 december 1815 met Euphemia Bossink, zuster van Christina van het erf Bossink later Bossem in Lattrop en sinds 1805 getrouwd op het erf Pikkemaat. De ouders van Christina en Euphemia zijn Johann Bernhard Tegeder uit Emsbüren-Hanover (noemt zich Bossink) en Gesina Keuijer in Lattrop. Johann Bernhard komt hier als 2e man; Gesina trouwt voor de 1e keer in 1772 met Joannes Bussinck die in 1768 al eerder trouwt met Joanna Kristen.
Uit het huwelijk Joannes en Euphemia worden geboren:
1 Jan Pikkemaat 1816-1818.
2 Gezina Pikkemaat 1817-1875, trouwt 1859 Bernardus kristen (naar Kristenhuis Lattrop)
3 Janna Pikkemaat 1820-1859, trouwt 1848 Lambertus Nijhuis (naar Noord Deurningen)
4 Gerardus Pikkemaat 1821-1892, trouwt 1852 Johanna Telgenkamp, naar Langeveen.
5 NN Pikkemaat levenloos geboren 1821.
6 Gerrit Jan ongehuwd 1822-1892.
7 Euphemia ongehuwd 1824-1886.
8 Maria 1827-1870 x1863 Antonie Groeneveld (Winkel Stokke)
9 Geertrui zie hierna
10 Maria Pikkemaat *4-10-1830, verder onbekend. Update 25-02-2019.
Joannes Bernardus overlijdt in 1831 waarop Euphemia in 1832 hertrouwt met Jan Hermen Kamphuis. Uit dit 2e huwelijk geen kinderen.
Omdat Jan jong overlijdt, Gerrit en Euphemia ongehuwd overlijden en Maria het huis uit trouwt, wordt Geertrui de erfopvolgster. Zie hierna.
~1850
De verdeling van de markegronden heeft plaats gevonden en de eigenaren van het boerderijtje, Gerrardus Pikkemaat en Euphemia Brookhuis, besluiten het Pikkemaat Bakhuis te verplaatsen want het staat ingeklemd tussen Pikkemaat en in den Toeslag. Uit de markeverdeling heeft Pikkemaat gronden in eigendom verworven ten oosten van de boerderij. Reden om het Bakhuis te verplaatsen naar de huidige plaats aan de Rammelbeekweg, nu bekend als Baksboer. Het boerderijtje moet dan wel enkele honderden meters verplaatst worden.
Aleida Haamberg-Ruël, ook genaamd Baks-Leis, heeft over deze verplaatsing eens het volgende verteld. Het is niet bekend in welk jaargetijde maar het moet bij hoog water zijn geweest. De boerderij werd ontdaan van alle zware bouwmaterialen als bakstenen, dakpannen, ramen en deuren. Het overblijvende gebintwerk compleet met kap werd opgekrikt met dommekrachten en aan de onderkant voorzien van drijvers. De historie vermeldt niet wat ze hiervoor gebruikt hebben. Tonnen misschien? Wel is bekend dat de hele noaberschop er aan te pas kwam om het geheel met de nodige paardenkrachten via het hoge water (van de Rammelbeek?) naar de nieuwe plek te slepen waar voordien de nodige funderingen al waren aangebracht. De hele constructie werd boven deze fundering ontdaan van de drijvers en het geheel zakte precies op zijn plaats. Daarna werd de boerderij afgebouwd met de vrijgekomen stenen, pannen etc...
Geertrui Pikkemaat en Gradus Johannes Mensink 29-04-1872
Geertrui Pikkemaat is geboren op 29 januari 1829 op het Pikkemaat Bakhuis. Zij trouwt op 29 april 1872 met Gradus Johannes Mensink, oud 41 jaar afkomstig uit Tubbergen. Hun huwelijk blijft kinderloos. Geertruid overlijdt hier in 1892 en Gradus Johannes in 1906. Volgens de Kerkentelling 1881-1886 zijn inwonend: Gerrit Jan en Euphemia Pikkemaat, broer en zuster van Geertrui. Zij helpen mee op de boerderij maar worden geen erfopvolger.
Weer wordt in de familie overlegd over de erfopvolging. Geertrui Pikkemaat heeft een zuster Maria die getrouwd is met Antonie Groeneveld op de Winkel Stokke. Hun dochter Getrudis Groeneveld, nicht dus van Geertrui Mensink-Pikkemaat, komt al op jonge leeftijd naar het Pikkemaat Bakhuis (zie Kerkentelling 1881-1886). Zij wordt de beoogde erfopvolgster.
Herman Haamberg en Trui Groeneveld 25-08-1905
Getrudis Groeneveld *17 maart 1868 op Winkel Stokke in Lattrop is een dochter van Antonie Franciscus Groeneveld (1839-1909) en Maria Pikkemaat (1827-1870).
Zij trouwt op 25 augustus 1905 met 28-jarige Hermanus Johannes Haamberg geboren op het erf oude Stokke tegenover de oude school in Lattrop. Zij worden alom bekend als Baks-Herman en Baks-Trui.
Uit dit huwelijk worden 2 zonen geboren:
1 Johannes Franciscus Haamberg *27 maart 1909 (zie hierna).
2 Bernardus Antonius (1911-2004). (Baks) Bernard trouwt in 1952 met Maria Euphemia (Marie) Fox (1927-2008) van het erf Veldkaptein in het Lattropper Veld. Zij bouwen een nieuwe boerderij tegenover het Rammelhuis (voorheen Blokhuis, nu Roesthuis).
Hannes Haamberg en Leis Ruël 07-06-1946
Johannes Franciscus Haamberg is geboren op 27 maart 1909. (Baks) Hannes trouwt op 7 juni 1946 met Aleida Gezina (Leis) Ruël geboren 19 oktober 1922 op het erf Willems of Reulke in het Binnenbrook in Lattrop. Zij wordt nu Baks-Leis genoemd.
Uit dit huwelijk:
1 Hermanus Bernardus Alfonsus Haamberg *11 juni 1955 (zie hierna).
Herman Haamberg en Ine Spekhorst 13-09-1979
Herman Haamberg trouwt op 13 september 1979 met Ine Spekhorst *1958 in Denekamp.
Uit dit huwelijk:
1 Raymond Bernhard Johannes
2 Mark Bernard Josef
3 Petrus Hermanus Johannes
4 Ellen
2015
Het Pikkemaat Bakhuis of oude Pikkemaat is dus in 1676 ontstaan uit een bakhuis van het erf Pikkemaat. De naam ‘oude Pikkemaat’ is strikt genomen hier niet van toepassing. De term ‘oude’ voor een erfnaam werd gegeven aan een huis voor uittredende ouders. Daarvan was hier geen sprake. Zo’n huis werd ook wel een ‘lijftuchthuis’ of ‘negendedeelhuis’ genoemd. De ouders hadden recht op 1/9 deel van de opbrengsten van de boerderij om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud.
De bewoners van het Bakhuis, pachters van het erf Pikkemaat, hadden het moeilijk om een redelijk bestaan op te bouwen zoals zoveel keuterboeren. Ze begonnen met relatief weinig en de grond die ze tot hun beschikking kregen moest meestal nog ontgonnen worden. Rondom hun huis was wel wat landbouwgrond en hooiland en ‘vanzölf’ een ‘goardn’ met vruchtbomen en voor de eigen groente. Veur ’n nieneind werd weer een nieuw bakhoes gebouwd want ze moesten wel hun oogsten hoog en droog kunnen bewaren en beschermen tegen ratten, muizen en ander ongedierte. In 1694 wordt het erf nog omschreven met de vermelding pp, pauper-pauper, zeer arm dus. In de daarop volgende Vuurstedenregisters wordt het erf niet eens genoemd.
Toch staat er in 1832 op de kadasterkaart een boerderij getekend met een dubbele ‘achteroet’, weinig kleiner dan het Pikkemaat. Alle bewoners hebben als beroep akkerbouwer of landbouwer. Geen enkele keer wordt een nevenberoep vermeld. Tot de verplaatsing waren er weinig of geen mogelijkheden om de pachtboerderij uit te breiden. Na 1850 nam de boerderij langzaam in omvang toe, mede door moeizame ontginning van de omliggende heidegronden. De bemesting ging nog op primitieve wijze. Plaggen uit de stal werden op de gronden ‘gestreid’ en onder geploegd. meststoffen zaten er weinig in. Tot ca. 100 jaar geleden de kunstmest zijn intrede deed. Dat was een hele verbetering, maar deze kunstmest moest wel gekocht worden. In de jaren ’50 van de vorige eeuw werd het hele landschap op de schop genomen; de ruilverkaveling. Kleine boeren hadden al gauw geen bestaansrecht meer; alles moest groter volgens Mansholt. Nu zijn we deels weer terug bij af. De meeste kleine boeren hebben het ‘loodje gelegd’. Er zijn andere bestemmingen voor hun boerderijen en gronden gevonden. Of de landbouwgrond is verpacht aan de overblijvende boeren. Wie had dat 60 jaar geleden kunnen bedenken.
Het ‘Baksboer’, zoals het erf de laatste 100 jaar wordt genoemd, is door de bakens op tijd te verzetten en door hard te werken, inmiddels een flinke boerderij geworden, ondanks de opsplitsing begin jaren ‘50. Getuige ook de meerdere prijzen die met het melkvee worden behaald. Van keuterboer tot grote boer in bijna 340 jaar.
Dat hadden Hendrik Lucasz Bonckinck en Gebbe ten Pickemate in 1676 niet kunnen bevroeden. Ze zouden als eerste landbouwer op dit erf maar wat trots zijn geweest.?
